Typisch een wijngaard, deel 1

U als trouwe lezer van onze artikelen weet waarschijnlijk wel wat een wijngaard is. Maar als u denkt dat alle wijngaarden er hetzelfde uitzien, met oneindige rijen druivenranken, dan heeft u het mis. Er zijn namelijk heel veel verschillende typen wijngaarden. Dat komt omdat de druiventeelt sterk afhankelijk is van het klimaat, de bodemgesteldheid en de ligging van de wijngaard. De meeste wijngaarden liggen verspreid over gebieden met een gematigd klimaat. Dat komt omdat een gematigd klimaat relatief vochtig is en er een duidelijk verschil is tussen de seizoenen terwijl de temperatuurverschillen niet extreem zijn. Dit is ideaal voor de druiventeelt. Ook heeft de bodemgesteldheid enorme invloed op het type wijngaard. Houdt de bodem goed vocht vast, is deze kalkrijk of is het een klei- of zandgrond? En de ligging bepaalt hoe een wijngaard eruit ziet en hoe de druivenplanten worden verbouwd. Om het perfecte resultaat te bereiken zijn wijngaarden aangepast op al deze elementen en daarom zijn er verschillende soorten wijngaarden te vinden.

Hooggelegen wijngaard

De hoogtegrens voor een wijngaard is meestal tot ca. 500m boven zeeniveau. De bodemgesteldheid en de hoge temperatuurverschillen op hoger gelegen gebieden zijn meestal erg ongunstig voor druivenplanten. Toch liggen in de gemeente Visperterminen in Zwitserland de hoogst gelegen wijngaarden van Centraal-Europa op een hoogte van wel 1150m boven zeeniveau. Op de zuidelijke hellingen van deze hoge bergen in de Alpen groeit de bijzondere Heida druif. Ongeveer 42 hectare grond is beplant met wijnranken van deze druif.

Steile wijngaard

Om optimaal van de zon te kunnen profiteren zijn, in gebieden met een lagere zonnestand, wijngaarden aangelegd op steile hellingen. De steile helling zorgt voor een gunstige hoek t.o.v. de zon en voor een gunstige drainage van regenwater. Het meeste werk wordt met de hand gedaan omdat er geen machines kunnen worden gebruikt op deze steile hellingen. De meeste steile wijngaarden zijn te vinden aan de Moezel in Duitsland maar ook in de Champagnestreek zijn veel steile wijngaarden te vinden.

Terras wijngaard

Wanneer een helling te steil is voor wijnbouw kan een wijnboer ervoor kiezen op deze hellingen een stuk grond af te vlakken waardoor terrasvorming ontstaat. Op deze manier kunnen wijnboeren te steile hellingen toch bewerken voor wijnbouw. Deze terrassen voorkomen afvloeiing van oppervlakkig regenwater, essentieel voor de groei van druivenplanten. Deze terraswijngaarden zijn o.a. te vinden in de Dourovallei in Portugal, die bekend staat om de productie van Port.

Kopke Fine Ruby Port
Het Kopke porthuis is in 1638 door Cristiano Köpke opgericht en exporteert wijn en port over de gehele wereld. De Kopke Portkelders bevinden zich in de Entreposto de Gaia waar de meeste kelders al sinds eeuwen zijn gevestigd. Hier ligt de port onder de meest gunstige omstandigheden op traditionele houten vaten door de jaren heen langzaam en in stilte te rijpen. Port dankt zijn naam aan de havenstad Oporto en wordt geproduceerd in de Dourovallei waar de spectaculairste wijnlandschappen ter wereld liggen met honderden terraswijngaarden op zeer steile hellingen.

klik hier voor de diverse ports van Kopke

Vlakke wijngaard

In gebieden waar de stand van de zon gunstig genoeg is krijgen druivenplanten ook voldoende zonlicht wanneer ze groeien in vlakke wijngaarden. In deze vlakke gebieden haalt men het water voor irrigatie uit de nabij gelegen rivieren. Deze vlakke wijngaarden kunt u bijvoorbeeld tegenkomen in Mendoza, het economisch hart van de Argentijnse wijnindustrie.

Phebus wijnen
Phebus is een merknaam van wijnhuis Bodegas Fabre Argentina en ligt achttien kilometer ten noorden van Mendoza en wordt omringd door de eerste 37 hectare aan Malbec wijngaarden die het bedrijf kocht. Voor de productie van de wijnen besloten de eigenaren uitsluitend oude wijnranken te kopen in de beste wijnbouwgebieden van Mendoza. Toewijding en persoonlijke stijl zijn de essentiële elementen voor de kwaliteit waar Phebus voor staat. Het bedrijf combineert de moderne manier van wijn maken, het terroir van Mendoza en de “savoir faire” uit Bordeaux voor het maken van wijnen met een unieke persoonlijkheid. De wijnen van Phebus zijn zowel nationaal als internationaal erg geliefd.

klik hier voor de diverse wijnen van Phebus

Tribune wijngaard

Extreme omstandigheden vragen om extreme maatregelen, waardoor zelfs wijnbouw op vulkanisch gruis mogelijk is. Hoewel vulkanische bodem erg voedingsrijk is, staat er op deze kale vlakten vaak een sterke wind. Op Lanzarote op de Canarische eilanden worden, door muurtjes te bouwen van lavablokken, tribune wijngaarden aangelegd. Achter deze muurtjes worden kuilen gegraven en worden de druivenplanten laag bij de grond gehouden om ze tegen de wind te beschermen. Vooral in het wijnbouwgebied "La Geria" kan men deze tribune wijngaarden vinden, waar voornamelijk de Malvasia druif verbouwd wordt.

Wijngaard laag bij de grond

In andere gebieden heeft men ook te maken met veel harde wind. Druivenplanten worden laag bij de grond gehouden om ze hier tegen te beschermen. Bijkomend voordeel is de stralingswarmte die vrijkomt van de kiezelstenen.

Hoogstam wijngaard

Van nature is een druivenplant een klimplant. In Vinho Verde in Portugal maken ze hier handig gebruik van waardoor er optimaal gebruik gemaakt wordt van de grond. In deze wijnaarden worden namelijk ook groentegewassen verbouwd op de grond die overblijft, doordat de druivenplanten tegen hekken, boomstammen en zelfs telefoonpalen omhoog groeien. De ranken worden vervolgens op 1,5m hoogte langs draden geleid waardoor het onderhoud makkelijker is, machinaal oogsten mogelijk is en de druiven meer zonneschijn opvangen.

Pergola wijngaard

Ook bij pergola wijngaarden hangen de druivenranken boven de grond, langs houten pergola’s, waardoor de ruimte eronder gebruikt kan worden voor andere doeleinden. De druiven blijven beschut voor de felle zon onder het bladerdak en kunnen in de schaduw geoogst worden.

Wijngaard aan zee

De meeste wijngaarden liggen in het binnenland of in de nabijheid van een rivier. Er zijn echter ook een aantal wijngaarden vlakbij zee te vinden. Bijvoorbeeld in Puglia in Italië. Maar ook in Nederland ligt zo’n wijngaard, in Noordwijk. Doordat zandgrond zeer arme grond is groeit de wortel van de druivenplant extreem diep en doorboort de wortel veel verschillende bodemsamenstellingen.

Hete wijngaard

Het klimaat speelt bij druiventeelt een belangrijke rol, omdat voor de juiste ontwikkeling van de druiven zowel warmte als vocht nodig is. Daarom houden druivenplanten het meest van een gematigd klimaat waar over het algemeen een goede verhouding is tussen warmte en vocht. Er zijn echter ook wijngaarden te vinden in snikhete gebieden met een mediterraan klimaat dat zich kenmerkt door een droge zomer met vooral veel neerslag in de winter en het temperatuurverschil tussen zomer en winter meestal niet meer is dan 7°C, waarvan 8 maanden een gemiddelde temperatuur hebben van meer dan 10°C. Voorbeeld hiervan is de West Kaap in Zuid-Afrika.

Strelitzia-Western Cape
De wijnbouw in Zuid-Afrika is hoofdzakelijk geconcentreerd in het uiterste zuidwesten van het land, in de westelijke Kaapprovincie (Western Cape). Het is een heel gevarieerde regio met wijngebieden die bijna allemaal binnen twee à drie uur rijden vanaf de kust liggen en optimaal profiteren van het overwegend mediterrane klimaat dat zo gunstig is voor druiventeelt.

klik hier voor de diverse wijnen van Strelitzia Ridge

Koude wijngaard

Een druivenplant is erg sterk en kan, ondanks dat hij van zon houdt, wel tegen een beetje kou. Soms wordt hier zelfs gebruik van gemaakt voor bijvoorbeeld de productie van ijswijn. De druiven, waar deze zoete dessertwijn van gemaakt wordt, worden in bevroren toestand geplukt. Hierdoor is het water in de druif bevroren en het pure druivensap nog vloeibaar. Bij het persen wordt het pure druivensap gescheiden van het water. IJswijn is door de sterke concentratie rijk aan aroma’s en heeft een zoete smaak.

In de volgende nieuwsbrief zullen we nog meer soorten wijngaarden belichten.